Podstawowe informacje o akcyzie

Akcyza, podobnie jak VAT oraz podatek od gier losowych, zalicza się do podatków pośrednich. Nakłada się ją na niektóre produkty w celu ograniczenia ich spożycia lub z powodu dysproporcji, między niskimi kosztami produkcji, a bardzo wysokim zbytem.

Większości z nas na dźwięk słowa ‘akcyza’, przychodzą na myśl papierosy i alkohole. Jednak podatkiem akcyzowym objęte są nie tylko używki, ale także tzw. dobra infrastrukturalne, czyli np. paliwa i energia elektryczna – zauważa nasz rozmówca z Kancelarii Doradztwa Podatkowego Pukaluk.

Ciężar opodatkowania akcyzą

Mówiąc ściślej, podatkiem akcyzowym objęte są nie same dobra konsumpcyjne, ale ich produkcja oraz import. Oznacza to, że ciężar opodatkowania spoczywa na producencie lub sprzedawcy, ale koszt przerzucany jest na nabywcę, przez podwyższenie ceny sprzedawanych produktów czy usług objętych akcyzą. Pod tym względem podatek akcyzowy jest bardzo ciekawą daniną; jego ciężar ponoszą nie osoby nim obciążone, ale ostateczni konsumenci. Choć taka sytuacja wydaje się zaskakująca, jest w pełni zgodna z prawem, wg którego akcyza staje się integralną częścią wyrobu akcyzowanego.

Podatnicy akcyzy

Choć ostateczne koszty akcyzy ponoszą konsumenci (jak w przypadku wszystkich podatków pośrednich), podatnikiem jest w takiej sytuacji producent, importer lub inne osoby dokonujące czynności opodatkowanych, w tym m.in. zleceniobiorcy, który oferują produkty i usługi akcyzowane na zlecenie czy osoby posiadające importowane wyroby akcyzowane do celów handlowych.

Stawki akcyzy

Stawki podatku akcyzowego mogą być wyznaczane procentowo lub kwotowo. Ich górne granice określa Ustawa, natomiast dokładna kwota/procent stawki ustalana jest przez Ministerstwo Finansów.

Zwolnienia z podatku akcyzowego

Istnieją okoliczności, w których możliwe jest zwolnienie z akcyzy. Wyróżnia się zwolnienia obligatoryjne, np. zwolnienie z opłaty akcyzowej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych oraz zwolnienia fakultatywne, określane przez Ministra Finansów. Trzecią drogą uzyskania zwolnienia z podatku akcyzowego, jest skorzystania z przepisów i porozumień międzynarodowych.