Elementy diagnostyki kardiologicznej

Choroby serca to niemal połowa wszystkich zgonów w Polsce. Z tego względu tak ważne jest przeprowadzanie regularnych badań, umożliwiających wykrycie nieprawidłowości układu krążenia na wczesnym etapie. Jednym z podstawowych elementów diagnostyki kardiologicznej jest badanie ciśnienia tętniczego krwi. Pozostałe to zarówno nieinwazyjne, jak i inwazyjne metody diagnostyczne, które przedstawiamy w poniższym artykule. Zapraszamy do lektury!

Choć problemy z sercem i układem krążenia zwykle dotykają osób po 50. roku życia coraz częściej dotyczą też osób młodszych. Dlatego też regularne kontrole lekarskie oraz profilaktyka są niezwykle ważne dla zachowania zdrowego serca.

Podstawowe badania diagnostyczne: pomiar ciśnienia oraz badania laboratoryjne

Kiedy zgłosimy się do lekarza z objawami, które mogą świadczyć o chorobach serca w pierwszej kolejności z pewnością zostaniemy skierowani na podstawowe badania. Należy do nich między innymi pomiar ciśnienia tętniczego krwi. Jednorazowe badanie nie jest wiarygodne, a także może być obarczone błędem. Z tego względu wykonuje się holter ciśnieniowy, czyli pomiary ciśnienia dokonywane w określonych odstępach czasu przez 24 godziny. Zazwyczaj pomiary dokonywane są co 15 minut w ciągu dnia oraz co 30 minut w ciągu nocy. Dzięki temu można potwierdzić lub wykluczyć nadciśnienie tętnicze.

Dodatkowymi badaniami są badania laboratoryjne, które pozwalają na określenie poziomu cholesterolu we krwi. Badanie określa również stężenie trójglicerydów oraz glukozy. Wynik pozwala na ocenę ryzka wystąpienia miażdżycy, która może doprowadzić do choroby wieńcowej lub zawału serca. W przypadku podejrzenia niedokrwienia mięśnia sercowego wykonuje się również badanie markerów sercowych, które mogą świadczyć o śmierci komórek serca.

Do podstawowych badań należy również osłuchiwanie pracy serca za pomocą stetoskopu. Lekarz może wówczas wychwycić nieprawidłowości związane z jego pracą, na przykład szmery.

Elektrokardiografia, holter EKG i próby wysiłkowe

Bezbolesnym, nieinwazyjnym, a do tego niezwykle skutecznym badaniem jest EKG serca. Wykonywane jest w celu oceny pracy serca, a także wykrycia ewentualnych zaburzeń. Elektrody umieszczone na ciele pacjenta rejestrują impulsy elektryczne powstające w mięśniu sercowym oraz przekazują je do urządzenia zwanego elektrokardiogramem. Powstająca dzięki temu krzywa EKG pozwala na ocenę pracy serca zarówno w momencie przeprowadzenia badania, jak i na wykrycie uszkodzeń mięśnia sercowego w przeszłości.

Możliwe jest również przeprowadzanie pomiarów w ciągu całej doby. Pacjent otrzymuje wówczas niewielkie urządzenie, które nie przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu, a które rejestruje pracę serca przez 24 godziny

– mówi specjalista z Prywatnego Ośrodka Leczniczego Medis w Katowicach

– Holter EKG pozwala na wykrycie zaburzeń pracy serca, które pojawiają się nieregularnie. W talii umieszcza się pasek z urządzeniem pomiarowym, a po lewej stronie klatki piersiowej  5 samoprzylepnych elektrod. Badanie EKG często wykonuje się również przed oraz po wysiłku fizycznym. Mamy wówczas do czynienia próbą wysiłkową EKG. Badanie pracy serca wykonuje się w spoczynku, a następnie po wysiłku na ruchomej bieżni lub rowerku stacjonarnym. Dzięki temu możliwe jest wychwycenie objawów, które nie pojawiają się podczas odpoczynku. Badanie wysiłkowe umożliwia również ocenę skuteczności wdrożonego planu leczenia

– dodaje specjalista.

Badania obrazowe: echo serca, RTG, rezonans magnetyczny

Skuteczne, a jednocześnie nieinwazyjne są badania obrazowe, wykonywane za pomocą USG, promieni rentgenowskich lub za pomocą rezonansu magnetycznego. Echokardiografia, zwana również echem serca lub USG serca pozwala na zbadanie budowy mięśnia sercowego oraz dużych naczyń krwionośnych. Zazwyczaj wykonywana jest przez ścianę klatki piersiowej, choć możliwe jest również przeprowadzenie badania przez przełyk. Ultrasonograf wykorzystuje się również do badania dopplerowskiego, które umożliwia ocenę przepływu krwi przez naczynia wieńcowe.

RTG lub rezonans magnetyczny klatki piersiowej umożliwiają określenie położenia mięśnia sercowego względem innych organów, jego wielkości, a także wykrycie wad wrodzonych lub nieprawidłowości, które mogą przyczyniać się do dolegliwości i schorzeń układu krążenia.

Inwazyjne metody diagnostyczne

W diagnostyce kardiologicznej wykorzystywane są również metody inwazyjne, do których należy między innymi cewnikowanie, scyntygrafia i koronarografia serca. Angiografia tętnic wieńcowych, czyli koronarografia polega na wprowadzeniu do lewej komory serca cewnika, przez który podawany jest kontrast. Po wypełnieniu naczyń kontrastem wykonuje się naświetlania promieniowaniem rentgenowskim. Dzięki temu badaniu możliwe jest dokładne uwidocznienie tętnic wieńcowych.

Podobnie przebiega cewnikowanie serca: po nakłuciu tętnicy udowej lub podobojczykowej wprowadza się cewnik, a następnie rejestruje ciśnienie oraz wysycenie krwi tlenem w jamach serca oraz dużych naczyniach krwionośnych.

Scyntygrafia polega natomiast na wprowadzeniu do ciała pacjenta substancji promieniotwórczej, która umożliwia określenie miejsc, w których przepływ krwi jest utrudniony. Pozwala również na znalezienie miejsc, w których tkanka mięśniowa się nie kurczy (a w przypadku zdrowego serca powinna). Choć brzmi to groźnie, dawka promieniowania jest w pełni bezpieczna dla pacjenta i nie przekracza dawki przyjmowanej podczas badania rentgenowskiego.