Pozyskiwanie drewna, a ochrona środowiska. Jak to pogodzić?

Czy pozyskanie drewna może odbywać się z zachowaniem zasad ochrony środowiska? Okazuje się, że jest to możliwe pod warunkiem przestrzegania ściśle określonych zasad. W przygotowanym artykule szczegółowo omówimy pojęcie zrównoważonej gospodarki leśnej. Wyjaśnimy także, co wpływa na jakość prowadzonych zabiegów gospodarczych oraz jak wygląda ochrona obszarów cennych pod względem przyrodniczym.

Zrównoważona gospodarka leśna

Wszystkie zasoby zarządzane przez Lasy Państwowe podlegają zasadom zrównoważonej gospodarki leśnej. Jej celem jest zachowanie ciągłości lasu. Co to oznacza w praktyce? Pozyskiwanie drewna z obszarów leśnych musi być prowadzone zgodnie z wcześniej przyjętym planem, który uwzględnia stworzenie optymalnych warunków do rozwoju wszystkich gatunków występujących na danym obszarze. Dokumentem, w którym znajdują się wytyczne dotyczące podejmowanych działań, jest Plan Urządzania Lasu. Jest on sporządzany co 10 lat przez Biuro Urządzania Lasu.

W uproszczeniu można powiedzieć, że Plan Urządzania Lasu zawiera wytyczne dotyczące przeprowadzenia zabiegów gospodarczych w poszczególnych pododdziałach. Fragmenty lasu w poszczególnych wydzieleniach mogą różnić się strukturą i wiekiem. Dlatego też wymagają indywidualnego podejścia w zakresie planowania zabiegów.

W młodych drzewostanach prowadzone są zabiegi mające na celu stworzenie optymalnych warunków do rozwoju drzew rosnących na tej powierzchni. Na tym etapie głównym zadaniem jest przerzedzenie drzewostanu i zapewnienie poszczególnym osobnikom optymalnego dostępu do światła. W starszych drzewostanach prowadzi się zabiegi nazywane trzebieżami. Stosowana jest w nich tzw. selekcja negatywna, czyli usuwanie osobników rozwijających się nieprawidłowo lub górujących ponad pozostałą częścią drzewostanu i ograniczających jego zrównoważony rozwój. Tego typu prace wykonuje zakład usług leśnych Forest Brothers ze Skierniewic.

Podobnie wygląda planowanie zabiegów w drzewostanach przedrębnych i rębnych. Pozyskanie drewna jest prowadzone z troską o zapewnienie optymalnych warunków do rozwoju odnowienia. Oczywiście wykonywane prace różnią się w zależności od przyjętego systemu użytkowania. W przypadku rębni całkowitej wycinka obejmuje wszystkie osobniki dorosłe, a odnowienie wprowadzane jest w sposób sztuczny. W rębniach częściowych drzewostan jest stopniowo przerzedzany, aby nie zaburzać harmonijnego rozwoju młodego pokolenia.

Jakość prowadzonych zabiegów gospodarczych

Bardzo ważną kwestią jest także jakość prowadzonych prac z zakresu pozyskania i zrywki drewna. Wycinka dorosłych drzew stanowi duże zagrożenie dla innych elementów drzewostanu. Nieumiejętne prowadzenie prac może doprowadzić do uszkodzenia sąsiadujących drzew, młodego pokolenia oraz warstwy podszytu. Dlatego tak duże znaczenie mają kwalifikacje zakładów usług leśnych, które prowadzą prace wskazane w Planie Urządzania Lasu.

Równie istotna jest zrywka wyciętego drewna z danej powierzchni. Podczas transportu bardzo łatwo o uszkodzenia podłoża oraz sztuk rosnących na trasie zrywki. Pozyskanie drewna i zrywka z wykorzystaniem profesjonalnego sprzętu oraz umiejętności operatora mogą zminimalizować to ryzyko.

Wyłączenie obszarów cennych pod względem przyrodniczym

Najprostszym sposobem ochrony cennych pod względem przyrodniczym obszarów jest wyłączenie ich z użytkowania gospodarczego. To idealnie wpisuje się w założenia ustawy o lasach, która wskazuje, że podstawowym zadaniem Lasów Państwowych jest prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej ze szczególnym uwzględnieniem:

• zachowania lasów oraz ich pozytywnego wpływu na klimat,
• ochrony lasów i ekosystemów leśnych, które stanowią naturalne fragmenty rodzimej przyrody.

W celu zachowania cennych fragmentów lasu wykorzystywane są dwie formy ochrony, a mianowicie:

• ochrona czynna – opiera się na stosowaniu odpowiednich zabiegów ochronnych celem przywrócenia naturalnego stanu ekosystemu lub składnika przyrody i ochrony cennych siedlisk roślin, zwierząt oraz grzybów,
• ochrona bierna – to prawna ochrona obszarów i zasobów przyrody realizowana przez ograniczenie dostępu i eksploatacji tych miejsc.

Biorąc pod uwagę sposób ochrony, można wyróżnić następujące formy:

• ochrona częściowa – dopuszcza możliwość ingerencji na danym obszarze w celu redukcji liczebności populacji lub wykonywania zabiegów gospodarczych
• ochrona ścisła – oznacza całkowite i trwałe zaprzestanie bezpośredniej ingerencji człowieka w cały ekosystem oraz poszczególne jego elementy,
• ochrona krajobrazowa – pozwala objąć ochroną określone cechy krajobrazu.

Pozyskanie drewna można pogodzić z ochroną środowiska. Ustawa o lasach dosyć precyzyjnie reguluje te kwestie. Przestrzeganie obowiązujących przepisów oraz wykonywanie czynności gospodarczych zgodnie ze sztuką daje gwarancję zachowania cennych elementów ekosystemu leśnego w nienaruszonym stanie.