Zajęcia dydaktyczne kluczowe dla szkolnego rozwoju dziecka

Dzięki edukacji w szkole uczeń powinien nie tylko nabywać konkretną wiedzę i praktyczne umiejętności, ale też rozwijać się na wszystkich płaszczyznach. Które zajęcia dydaktyczne są kluczowe dla szkolnego rozwoju dziecka? Czego poza mówieniem i pisaniem uczą języki? Co oprócz dobrej kondycji i sprawności daje wychowanie fizyczne? Tego dowiesz się z naszego artykułu.

Co właściwie znaczy rozwój dziecka w szkole?

Szkolny rozwój dziecka rozumiany pragmatycznie dotyczy w największym stopniu kompetencji kluczowych, czyli takich, które są niezbędne w dorosłym życiu do samorealizacji, pracy zawodowej oraz odpowiedniego funkcjonowania w rodzinie i społeczeństwie. Celem i rezultatem nauczania w szkole powinno być jednak nie tylko nabywanie wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz konkretnych umiejętności, ale też wszechstronny rozwój dziecka. Oznacza to, że uczeń ma się rozwijać na wszystkich płaszczyznach: psychofizycznej, intelektualnej, emocjonalnej, osobowościowej i społeczno-moralnej.

Generalnie wszystkie zajęcia dydaktyczne są ważne i potrzebne do rozwoju dziecka w szkole, ale kilka z nich odgrywa w tej materii kluczową rolę.

Język polski – fundament szkolnego rozwoju dziecka

Rozumowanie dziecka w wieku szkolnym i postrzeganie przez nie świata, tak, jak w przypadku dorosłego człowieka opiera się na języku. Lekcje języka polskiego przede wszystkim rozwijają kompetencje komunikacyjne ucznia i jego wyobraźnię czy możliwości pojmowania. Im dziecko lepiej posługuje się językiem ojczystym, tym łatwiej mu przyswoić bardziej skomplikowane i trudniejsze treści z innych przedmiotów. Zajęcia polonistyczne kształtują zarazem zdolność swobodnego formułowania własnych myśli i umiejętność logicznego, ale też abstrakcyjnego myślenia, które są niezbędne na pozostałych lekcjach.

Ich ogromne znaczenie nie polega jednak wyłącznie na tym, że bez znajomości własnego języka, bez umiejętności myślenia, mówienia, czytania i pisania po polsku niemożliwa jest nauka innych przedmiotów. Lekcje języka polskiego sprzyjają rozwojowi osobowości dziecka. Uczą rozpoznawać oraz nazywać emocje i uczucia, pomagają też radzić sobie z nimi. Wpływają dodatkowo na umacnianie poczucia własnej wartości i samoświadomości ucznia.

Zajęcia polonistyczne są podstawą nie tylko intelektualnego i emocjonalnego rozwoju dzieci. Poznawanie twórczości literackiej rozwija takie cechy, jak wrażliwość i zdolność empatii. Literatura przekazuje wartości, wzorce myślenia i zachowania oraz kształtuje określone postawy i dyspozycje społeczno-moralne. Lekcje języka polskiego odgrywają też kluczową rolę w formowaniu ludzkiej i narodowej tożsamości dziecka.

Języki obce – motor rozwoju psychofizycznego i intelektualnego

Zajęcia z języków obcych oczywiście pozwalają nabyć umiejętności, które przydadzą się uczniowi na przestrzeni całego życia. Na tym jednak nie kończy się ich kluczowa rola w szkolnym rozwoju dziecka. Jak żadne inne lekcje sprzyjają bowiem rozwojowi i rozrostowi mózgu, szczególnie powiększaniu się hipokampu i obszarów kory mózgowej odpowiedzialnych za mowę. Rozwijają tym samym procesy poznawcze: pamięć, koncentrację i zdolność uczenia się. Dzięki nauce języków obcych dziecko łatwiej i lepiej przyswaja wiedzę z innych przedmiotów, osiąga też większą swobodę w wyrażaniu swoich myśli, emocji i uczuć.  

Lekcje języków obcych rzecz jasna poszerzają horyzonty myślowe ucznia. Pomagają mu zrozumieć współczesny świat i wzmocnić poczucie zakorzenienia w nim. Wpływają też na rozwój emocjonalny dziecka w tym sensie, że wzmacniają jego poczucie własnej wartości i pewność siebie. Zajęcia z języków obcych mają również duże znaczenie dla rozwoju w sferze społeczno-moralnej. Poznawanie innych języków i kultur przekłada się na rozwijanie postawy szacunku i zrozumienia dla różnorodności i odmienności.

Matematyka – wzór na rozwój osobowości

„Królowa nauk” oczywiście rozwija u dziecka umiejętność logicznego i strategicznego, ale też abstrakcyjnego myślenia. Zajęcia matematyczne stanowią wyjątkowo istotne ćwiczenie dla dziecięcego umysłu. Odgrywają ogromną rolę w rozwoju mózgu i procesów poznawczych, takich, jak pamięć i koncentracja. Dzięki nim uczeń łatwiej i lepiej przyswaja wiedzę z innych przedmiotów.

Na tym jednak nie kończy się ich kluczowe znaczenie dla szkolnego rozwoju dziecka. Jak uważa nauczycielka z prywatnego Zespołu Szkół Atena w Sosnowcu, zajęcia z matematyki rozwijają osobowość.

Uczą odpowiedzialności, systematyczności i wytrwałości oraz dyscypliny myślowej i życiowej. Dzięki nim uczeń kształtuje swój charakter i zdolność do rozwiązywania problemów codziennych. Matematyka sprzyja również rozwojowi emocjonalnemu dziecka: pomaga w utrzymywaniu równowagi psychicznej i kontrolowaniu negatywnych emocji. Sporo prawdy jest więc w stwierdzeniu, że matematyka rozwija w dziecku w dużej mierze umiejętność liczenia…na siebie.

Wychowanie fizyczne/ zajęcia ruchowe

Ten nienaukowy w swoim charakterze przedmiot odgrywa kluczową rolę we wszechstronnym, harmonijnym rozwoju szkolnym dziecka. Jego znaczenia nie można ograniczać wyłącznie do kwestii prozdrowotnych czy spełniania dużej potrzeby częstego ruchu. Wychowanie fizyczne i zajęcia ruchowe przede wszystkim sprzyjają rozwojowi fizycznemu ucznia. Wpływają pozytywnie na wzrost i twardnienie kości oraz na wzmacnianie serca, stawów i mięśni. Dzięki nim szybciej dojrzewa układ nerwowy dziecka, a jego organizm lepiej przystosowuje się do szkolnych obciążeń.

Może brzmi to zaskakująco, ale wychowanie fizyczne pomaga w nauce innych przedmiotów. Dobrze prowadzona aktywność ruchowa ucznia wzmacnia jego sprawność intelektualną.  Uprawianie sportu i ćwiczenia wykonywane podczas zajęć rozwijają też osobowość i kształtują charakter dziecka. Uczą samodzielności, odpowiedzialności i pokonywania barier. Rozładowują także stres, napięcie i negatywne emocje dziecka. Dodatkowo zajęcia z wychowania fizycznego korzystnie wpływają na samopoczucie i samoocenę ucznia. Im lepsza koordynacja i sprawność ruchowa, im wyższy poziom sportowy, tym większa pewność siebie i satysfakcja ucznia.

Zajęcia pozalekcyjne

Szkolny rozwój dziecka to także rozwijanie jego indywidualności i określonych zdolności. Niestety, współczesny polski system edukacji publicznej nie daje na to zbyt wiele przestrzeni. Zupełnie inaczej jest w szkołach prywatnych, w których poświęca się więcej czasu i uwagi poszczególnym uczniom. Przekłada się to na większą dbałość o rozwój indywidualności każdego z nich. Temu z kolei służy m.in. bogatsza niż w placówkach publicznych oferta zajęć dodatkowych. Odgrywają one ważną rolę w szkolnym rozwoju dziecka przede wszystkim dlatego, że w dużym stopniu je ukierunkowują. Pomagają w rozwijaniu konkretnych zdolności,  w odkrywaniu i realizowaniu pasji ucznia oraz w pogłębianiu wiedzy z danego przedmiotu. Kształtują również kreatywność i poprawiają ogólną sprawność intelektualną.

Zajęcia pozalekcyjne mogą być kluczowe dla rozwoju dziecka w szkole pod warunkiem, że są zbieżne z zainteresowaniami i upodobaniami ucznia, a on sam nie jest na nie posyłany pod przymusem. Niezależnie od tego, czy dotyczą  one języka polskiego, matematyki, biologii, czy też są to treningi szkolnego klubu sportowego, najważniejsze, by dziecko miało chęci i motywację do uczestnictwa w nich.

Zajęcia dodatkowe w niektórych przypadkach prowadzą do odkrycia rzeczywistego talentu i odnalezienia przez ucznia jego własnej życiowej drogi. Ich kluczowe znaczenie może jednak ograniczać się po prostu do stymulowania zrównoważonego, wszechstronnego rozwoju dziecka w szkole.