Kiedy warto przeprowadzić badanie bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych

Zarówno elektronarzędzia, jak i wszystkie inne urządzenia zasilane energią elektryczną lub tę energię przenoszące są wrażliwe na uszkodzenia. Z tego powodu konieczne jest przeprowadzanie badań mających na celu sprawdzenie poziomu ich bezpieczeństwa. Sprawdźcie jak często należy przeprowadzać tego typu badania.

Gdzie szukać informacji?

Sprzęty zasilane energią elektryczną oraz te, które przenoszą tę energię często ulegają uszkodzeniom. Wśród takowych wymienić należy przedłużacze, urządzenia biurowe, sprzęty kuchenne czy maszyny na linii produkcyjnej. Informacje dotyczące ich eksploatacji, konserwacji oraz badań znaleźć można przede wszystkim w instrukcjach obsługi poszczególnych sprzętów. Niestety, w tego typu dokumentach zazwyczaj przeczytać można lakoniczne zapisy o obowiązku dbałości i kontroli stanu technicznego. Czasem na ten temat nie ma nawet żadnych informacji. Jeśli z jakiegoś powodu nie da się ustalić konkretów na temat badań bezpieczeństwa danego urządzenia elektrycznego, trzeba wykazać się zdrowym rozsądkiem i postępować zgodnie z zasadami uznanych reguł technicznych. Mówi o tym ustawa Prawo budowlane – wyjaśnia nasz rozmówca reprezentujący firmę General Electrical Services.

Normy prawne dotyczące badania bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych

Kwestie związane z badaniem bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych określone są także przez obowiązujące (polskie i międzynarodowe) normy prawne:

• PN-88/E-08400/10:1988 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym. Badania kontrolne w czasie eksploatacji,
• PN-EN 60745-1:2003 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym – Bezpieczeństwo użytkowania – część 1. Wymagania ogólne (zastąpiła ark. 02  PN-88/E-08400),
• PN-EN 60745-1:2003 Bezpieczeństwo użytkowania narzędzi ręcznych o napędzie elektrycznym. Część 1:Wymagania ogólne. 7,
• PN-EN 60950:2002 Bezpieczeństwo urządzeń techniki informatycznej.PN-EN 60990:2002 Metody pomiaru prądu dotykowego i prądu w przewodzie ochronnym,
• DIN VDE 0701-0702 (VDE 0701-0702): 2008-06 Prüfung nach Instandsetzung, Änderung elektrischer Geräte – Wiederholungsprüfung elektrischer Gerät,
• DIN VDE 0751:2001 Wiederholungsprüfungen und Prüfungen vor der Inbetriebnahme von medizinischen elektrischen Geräten oder Systemem,
• PN-EN 62353 Medyczne urządzenia elektryczne – Badania okresowe i badania po naprawie medycznych urządzeń elektrycznych,
• IEC 60601 Medyczne urządzenia elektryczne,
• PN-EN 60974-4: 2009 Sprzęt do spawania łukowego. Część 4: Kontrola i badanie w eksploatacji.

Ponadto, przepisy dotyczące bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych znaleźć można także w Kodeksie Pracy, Ustawie Prawo Budowlane, Ustawie o ochronie przeciwpożarowej, Ustawie Prawo Energetyczne, Rozporządzeniu MG w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych oraz w Rozporządzeniu MGiPS w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Kto ponosi odpowiedzialność?

Całkowitą odpowiedzialność za bezpieczne użytkowanie urządzeń i maszyn ponosi ich właściciel, a więc użytkownik domowy, właściciel firmy lub osoba przez niego wskazana. Aby sprawdzić czy urządzenia elektryczne są użytkowane bezpiecznie należy regularnie wykonywać przeglądy i badania w oparciu o normy przedmiotowe. Warto wiedzieć, że zapewnienie bezpieczeństwa w obszarze użytkowania maszyn i urządzeń elektrycznych to obowiązek będący wymogiem prawa, toteż jedynie postępowanie zgodnie z normami niesie domniemanie spełnienia podstawowych wymagań, koniecznych do dopuszczenia urządzeń zasilanych energią do dalszej eksploatacji.

Co badać?

W ramach badań bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych przeprowadza się następujące czynności:

• oględziny zewnętrzne - sprawdzenie tabliczki znamionowej urządzenia, stanu przewodu zasilającego i wtyczki, stanu obudowy, śrub obudowy, osłon i uszczelnień, otworów wentylacyjnych oraz sprawdzenie działania elementów mechanicznych, wyłączników, blokad, regulatorów, itd.,
• oględziny wewnętrzne – sprawdzenie zamocowania przewodu zasilającego, trwałości styków łączeniowych wewnątrz urządzenia i wtyczki, stanu przewodu ochronnego PE wraz z jego połączeniami i zaciskami ochronnymi, komutatora i szczotek, uzwojenia wirnika i stojana, sprawdzenie zamocowań i styków i styków wszystkich elementów wchodzących w skład obwodu elektrycznego urządzenia oraz sprawdzenie łożysk, układów mechanicznych i elementów wentylacyjnych,
• sprawdzenie biegu jałowego,
• badanie przewodu PE,
• badanie prądu upływu,
• pomiary mocy, poboru prądu i napięcia.

Kiedy wykonywać badania?

O częstotliwości wykonywania badań bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych decyduje ich użytkownik, jednak warto mieć na uwadze, że regularne i częste kontrole zwiększają bezpieczeństwo użytkowania tych sprzętów. Niestety, równocześnie zwiększają one koszty ich eksploatacji, dlatego warto badania planować w rozsądnych odstępach czasowych. Podsumowując, badania bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych są bardzo istotne, jednak trudno precyzyjnie określić jak często należy je wykonywać. W tej kwestii warto kierować się własnymi obserwacjami i zdrowym rozsądkiem, posiłkując się znanymi regułami technicznymi.